ШИНЭ СЭРГЭЛТИЙН БОДЛОГО “МӨРӨӨДЛИЙН ЖАГСААЛТ” БОЛООД ӨНГӨРӨХ ЭРСДЭЛТЭЙ

/in , , , , , /by

Оюун-Эрдэний засгийн газар “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ыг голлон хэрэгжүүлэх зорилт тавьсан. Энэ хүрээнд 94 төслийг 10 жилийн хугацаанд хэрэгжүүлнэ  гэдгийг мэдэгдээд байна. Харин эдийн засагчдийн зүгээс 94 төсөл хөтөлбөр хэрэгжих боломжгүй гэдгийг онцлож байна.

Өнөөдөр эдийн засаг хөгжлийн яамны төлөөлөл, эдийн засагчид, хувийн хэвшлийнхэн уулзаж шинэ сэргэлтийн бодлогын хэрэгжилт, цаашдын төлөв байдлын талаар ярилцлаа. Монгол улсын засгийн газар цар тахлын үеийн эдийн засгийн эрчимжүүлэх, эдийн засгийн тусгаар тогтнол, эдийн засгийн суурийг бэхжүүлэх зорилгоор 2030 он хүртэл шинэ сэргэлийн бодлогыг  хэрэгжүүлэх төлөвлөөгөөтэй байна. Гэвч өнөөдрийг хүртэл 94 төслийн хэдийг нь хэр удаан хугацаанд, ямар эх үүсвэрээр хэрэгжүүлэх нь тодорхойгүй. Мөн УИХ-ын  сонгууль болоход 2 жил үлдсэн байгаа энэ цаг үед биеллээ олох боломжгүй байна гэдгийг онцлож байгаа юм.

Шинэ сэргэлтийн бодлогын нийт өртөг нь 100-120 их наяд төгрөг. Эдгээр 94 төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд улсын төсвөөс  5%-ийг буюу 6 их наяд төгрөг зарцуулна. ХАрин 95%-ийг гадаадын хөрөнгө оруулалт, хувийн хэвшлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх юм байна. Одоогийн байдаар 94 төслийн 20 нь хэрэгжиж эхэлсэн. Энэ жил 6 төсөл бүрэн дуусна гэдгийг салбар яамнаас мэдээллээ. Монгол улсад засгийн газар огцроход хэрэгжүүлж байсан үйл ажиллагаа нь ч дагаж унадаг тогтолцоо нийтлэг болсон. Шинэ сэргэлтийн бодлого ч тэр жишгээр замхрах эрсдэлтэй. Энэ асуудалд Эдийн засаг хөгжлийн яамнаас “94 төсөл хөтөлбөр заавал хэрэгжих ёстой” гэдэг байр сууоийг илэрхийлж байна.

Харин хувийн хэвшлийнхний зүгээр 94 гэж хэт өндөр тоо тавихгйүгээр эдийн засгийг хөгжүүлэх боломжтой 5-6 хөтөлбөр хэрэгжүүлж, үр дүнд хүргэх шаардлагатай гэж үзэж байна. Нэн тэргүүнд хил гаалийн гацааг арилгаж, барааны татан авалт импорт, экпортыг хэвийн болгох нь эдийн засаг сэргэх эхний алхам гэж үзэж байгаа юм.

Эдийн засгийн сэргээх Шинэ сэргэлтийн бодлогыг 2021 оны 12-р сарын 30-ны өдөр батлаж байсан. Түүнээс хойш 5 сарын хугацаа өнгөрсөн байна. Энэ хугацаанд хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагаа хангалтгүй Цаашдаа ч өндөр үр өгөөжтэй хэрэгжих боломж дутмаг гэж эдийн засагчид харж байна.

ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ӨӨРЧЛӨЛТИЙГ ХҮЛЭЭЖ , ХОЁР САЙДЫН ТОМИЛГООГ ГАЦААЖЭЭ

/in , , , , /by

2022 онд Л.Оюун-Эрдэнийн засгийн газар  шинээр хоёр яам байгуулж 18 сайдтай ажиллах ёстой.  Төсвийн тухай хууль 1-р сарын 1-нээс  хэрэгжиж  эхлээд  таван сар гаруй хугацаа өнгөрч байгаа ч  сайд нарыг одоог хүртэл томилоогүй байна. Эдийн засаг хүндэрч байгаа үед , эдийн засгийн хөгжлийн яам  түр орлон гүйцэтгэгч сайдтай байж болохгүй  гэж үзэж , сөрөг хүчний гишүүд хоёр сайдаа яаралтай томилохыг шаарджээ.

2022 оны төсөвт Эдийн засаг хөгжлийн сайдын багцад 4.3 тэрбум, Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайдын багцад 1.8 тэрбум төгрөгийн  зардлыг  улсын төсөвт суулгасан. Үндсэн хуулийн дагуу шинэ сайд нар дан дээлтэй хүмүүс байх ёстой. Гэтэл  эрх баригчид засгийн газрын  сайд нарын олонхийг давхар дээлтэй болгохоор  ҮХЦ-ийн шийдвэрийг хүлээж , он гараад томилох байсан хоёр сайдын томилгоог хийгээгүй байгаа юм. Үүнээс шалтгаалж тус хоёр яам  Сангийн сайд  Б.Жавхлан , БШУ-ны сайд  Л.Энх-Амгалан нар давхар гүйцэтгэж байгаа юм.

Монгол Улсын эдийн засаг сүүлийн жилүүдэд байнга агшиж байна. Энэ оны эхний гурван сарын байдлаар инфляци 14.4 хувьд хүрсэн байна. Тодруулбал төлбөрийн тэнцэл эхний гурван сарын байдлаар 952 сая ам.долларын алдагдалтай байгаа юм. Он гарсаар гадаад валютын нөөц 1.3 тэрбум ам.доллараар буурсан үзүүлэлттэй байна. Инфляци өндөр түвшинд байгаа нь  дундаж давхаргын хэрэглээ буурч ядуусын эгнээ тэлэх нэгэн шалтгаан болсоор байгаа юм. нэн эгзэгтэй цаг үед эдийн засгийн суурь бодлогууд xариуцаx тодорxой эзэн байхгүй байг

Монгол улсын эдийн засаг сүүлийн жилүүдэд байнга агшиж байна. Энэ оны  3 сарын байдлаар Түүнчлэн 2022 оны 05 дугаар сарын 01-нээс хэрэгжиж эхэлсэн цахим мэдээлэлтэй холбоотой хуулиудыг дагалдан гараx  журмууд гарахгүй төрийн ажил гацаж, xуулийн хэрэгжилт xангагдаx боломжгүй байдалд ороод байна.

У.ХҮРЭЛСҮХ: АЛИЙН БОЛГОН БИД АЙЛААС ДАВСАА ГУЙЖ АМЬДРАХ ЮМ БЭ

/in , , , , , , /by

Монгол улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх өнөөдөр улсын их чуулганы хуралдаан дээр  хүнсний хангамж, аюулгүй байдлын асуудлаар мэдэгдэл хийлээ. НҮБ-ын судалгаагаар МОнгол улсын нийт хүн амын 20% нь хангалттай шим тэжээлтэй хоол хүнс хэрэглэж чадахгүй байгаа нь батлагджээ. Хүнсний асуудлыг УИХ, ЗГ-ийг тусгайлан хэлэлцэх ёстой төрийн тэргүүн үзжээ. Тиймээс “Хүсний хангамж, Аюулгүй байдлыг хангах” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

Одоогийн байдлаар Монголчууд гурил, мах, төмсийг эс тооцвол бусад  хүнсний бүтээгдэхүүний 50 гаруй хувийг гадаадаас импортлож байна. Монгол улсад хүнсний аюулгүй байдал алдагдсан, генийн өөрчлөлттэй хүнс ихээр хэрэглэж  байна гэж ярьдаг ч хэрэглээнээс хасаж чадахгүй байсаар байна. Монгол улс Гурилан бүтээгдэхүүний 33%, Өндөг 50%, Хүнсний ногоо, сүү сүүн бүтээгдэхүүний 40%,  жимс жимсгэнэ 96,7%, Загас будаа, элсэн чихэр, тахианы мах, ургамалын тос, хүнснгий давсыг 100% гадаадааас импортлон хэрэглэж байна. 2021 онд нэг тэрбум ам.доллараар хэмжигдэх хүнсний бүтээгдэхүүн импортоор худалдан авсан байна.

Монгол халдварт бус өвчин буюу хорт хавдар, бусад тарлийн өвчнөөр нас баралтаар дэлхийд тэргүүлж байна. Энэ бол хүрээлэн буй орчноос гадна идэж, хэрэглэж байгаа хоол хүнстэй шууд хамааралтай. НҮБ-ын судалгаагаар МОнгол улсын нийт хүн амын 20% нь хангалттай шим тэжээлтэй хоолл хүнс хэрэглэж чадахгүй байгаа нь ыатлагдсан. Энэ ч утгаараа Монгол улс  Humgry map буюу Өлсгөлөнгийн жагсаалтанд Африкийн улсуудтай адил түвшинд эрэмблэгдэж байгаа юм. Мөн Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын хэрэгжилтэд хийсэн дүн шинжилгээний үнэлгээгээр Хүнсний аюүлгүй байдлын холбогдох заалтууд хангалттай хэрэгжээгүй гэдэг дүгнэлт гарчээ.  Тиймээс Монгол улсын ерөнхийлдөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх аюулгүй хүнс хэрэглэхийн тулд “Хүнсний хангамж, Аюулгүй байдлыг хангах” үндэсний хөтөлбөрийг өрнүүлэх саналыг гаргалаа.

Өнгөрсөн долоо хоногт  Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл Хүнсний аюулгүй байдлыг асуудлаар хуралдсан. Өнөөдөр энэ асуудлаар Монгол улсын ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх мэдээлэл хийлээ. Монгол улсын ерөнхийлөгч энэ асуудлыг хөндөж байгаа нь Монгол улсын хүнсний аюулгүй байдалд ноцтой хэмжээнд хүсэн болов уу гэх  гэ хардлага олон нийтийн дунд байгаа юм.Үүнийг ч  Ерөнхийлөгчийн хэлсэн “Хүнээ хамгаалъя гэвэл хүнсээ сайжруулах шаардлагатай” гэдэг үг илтгэж байгаа юм.   Монгол улсын хүнсний аюулгүй байдал 90 гаруй хувиар алдсан гэх албан бус мэдээлэл ч гараад байна. Монгол улсын ерөнхийлөгч бүрэн эрхийнхээ хүрээнд тодорхой саналыг гаргаж, чиглэлийг УИХ, ЗГ-т өглөө. УИХ болон Засгийн газар энэ асуудалд хэрхэн анхаарах нь ирэх өдрүүдэд тодорхой болно.

 

ХӨГЖЛИЙН БАНК 800 ТЭРБУМ ТӨВЛӨРҮҮЛЭХГҮЙ БОЛ ДАМПУУРУУЛНА

/in , , , , , /by

Хөгжлийн банк дахь чанаргүй зээлийг он дуусахаас өмнө  төлөхгүй бол татан буугдана гэж өнөөдөр  сангийн сайд мэдээллээ. Тодруулбал хөгжлийн банк 800 тэрбум төгрөг төвлөрүүлэхгүй бол  шууд дампуурах эрсдэл үүсчээ.

Өнөөдрийн байдлаар Хөгжлийн банкны чанаргүй зээл 201 тэрбум төгрөгөөр төлөгдсөн. Мөн QSC компаниас 60 тэрбум төгрөгийг  ойрын хугацаанд төлнө гэж  мэдэгджээ. Нийтдээ 260 тэрбум төгрөгийн зээл төлөгдөх нөхцөл бүрдсэн талаар сангийн сайд мэдээллээ. Одоогоор тус банканд 2023 оны хоёрдугаар сард төлөх 500 сая ам.доллар, 2023 оны арванхоёрдугаар сарын 25-нд төлөх 30 тэрбум иений өр байна. Үүнээс Самурай бондыг онцгой анхаарах  шаардлагатай. Энэ бол Засгийн газрын баталгаатай өр юм. Хэрэв Хөгжлийн банк өрөө төлж чадахгүй бол Засгийн газраас төлнө. Иймд чанаргүй зээлүүдийг яаралтай төлүүлэх шаардлагатай болжээ.  Хөгжлийн банкны чанаргүй зээл төлөгдөхгүй 2023 он  хүрч , тайлан муу гарвал  Хөгжлийн банкийг татан буулгана. Энэ жилдээ чанаргүй зээлийн 800 тэрбум төгрөгийг төлүүлэх төлөвлөгөөтэй байна. Одоогоор цугларсан 260 тэрбум төгрөг нь зөвхөн  Самурай бондын  30 хувьд нь хүрэх юм. Тиймээс Хөгжлийн банкийг татан буулгаж, Засгийн газарт дарамт болгохгүйн тулд чанаргүй зээлүүдийг төлүүлэхэд анхаарч байна.

Самурай бондын эргэн төлөлтийн 30 хувийг Монголбанкны тусгай дансанд байршуулаад байна. Чингис хаан банканд үүссэн өр төлбөрийг эргэн төлөх ажлыг хууль сахиулах байгууллагатай хамтран явуулж байна. Хувийн хэвшлүүд мөнгөө зориулалтаар нь ашиглаад төсөл нь үргэлжилж байгаа ч давагдашгүй хүчин зүйлийн улмаас эргэн төлөлт нь саатсан аж ахуй нэгжүүдэд зөөлөн хандаж байна гэж  хөгжлийн банкны захирал мэдээллээ.  Ирэх сарын 30-д хагас жилийн тайлан гаргах ёстой. Энэ хугацаанд  нийт 400 тэрбум төгрөгийг эргэн төлүүлэхээр ажиллаж байгаа юм байна.

 

Х.Нямбаатар: Тролл хаягуудыг устгах асуудлыг хуульчилна

/in , , , , /by

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Хуулийн төсөлтэй холбоотойгоор гишүүд асуулт асууж, хариулт авч байсан юм. 

-УИХ-ын гишүүн Ш.Адьшаа: Сануулах шийтгэлийг зарчмын хувьд би дэмжиж байна. Харин ял наймаалцах гэдэг асуудлыг Эрүүгийн хуульд оруулж ирсэн, одоо зөрчлийн хуульд оруулж ирэх гэж байгаа юм шиг байна. Наймаалцах асуудлыг зөрчлийн хууль дээр ямар нэг байдлаар оруулж ирээд байна. Энэ ямар учиртай юм бэ, Х.Нямбаатар аа. Эрүүгийн хууль дээрээ хасна гэчихээд Зөрчил дээр оруулаад ирж. Энд тайлбар авъя. Зөрчлийн тухай хуулиар зөвхөн хувь хүний гаргасан зөрчлийг шалган шийдвэрлэх асуудлыг ярьж байна. Байгууллага, улс төрийн намуудын зөрчилд гаргавал ямар хариуцлага тооцох нь тодорхой биш байна. Дээр нь цахим орчинд хүнийг гүтгэх, хүчирхийлэлд уриалсан хуурамч контентын асуудлыг тодорхой болгож оруулж ирмээр байна. Өнөөдөр цахим орчинд гэрэл гэгээтэй зүйл алга, хар муухай үйл явдлууд өрнөж байна. Энд ямар хяналт тавьж, арга хэмжээ авах вэ?

-Хууль зүй дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар: Нэгд, Зөрчил шалган шийдвэрлэх хуульд ял наймаалцах гэдэг асуудал огт байхгүй. Харин энэ хуульд зөрчлийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэх асуудал байгаа. Өөрөөр хэлбэл, жилд дунджаар хоёр сая орчим зөрчлийг зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий этгээд явуулдаг. Энэ нэмэлт өөрчлөлтөөр хамгийн том дэвшил гаргаж байгаа нь зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааг цахимжуулах эрх зүйн үндсийг бүрдүүлж өгч байгаа юм. Зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий 11 мянган орчим субъект зөрчлийн хэрэг нээж, зөрчлийн дагуур авахын тулд харьяалах дүүргийн прокурорын байгууллага дээр очдог. Зөрчлийг 30 хоногт нь шалган шийдвэрлэх процессоо эргээд прокурорт мэдүүлдэг энэ процессыг бүхэлд цахимжуулна гэдгээ хэлье. Зөрчил гаргагч зөрчлөө хүлээн зөвшөөрөөд хохирлоо барагдуулсан тохиолдолд хялбаршуулсан журмаар шийдэх процесс бүх процессын хуульд байдаг. Зөрчил гэдэгт гудамж талбайд нус цэрээ хаях, улаан гэрлээр гарах, хэвийн амьдралын норм журмыг зөрчсөн зөрчлөө тухайн хүн хүлээн зөвшөөрч, торгуулиа төлье гэж байгаа нөхцөлд хялбаршуулсан журмаар шийдэж явах нь илүү ач холбогдолтойг бид ойлгох ёстой.

Хоёрт, УИХ-ын нэр бүхий гишүүд өмнө нь Зөрчлийн тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг өргөн барьсан. Би хууль санаачлагчийн хувьд нэгтгэж хэлэлцэх саналтай байгаа. Өнөөдөр энэ хуулийн хэлэлцэх эсэхийг дэмжвэл хууль санаачлагч УИХ-ын гишүүд зөвшөөрвөл Дэгийн тухай хуулиар нэгтгэгдэж хэлэлцэх боломжтой. 

Гуравт, Жагсаал цуглаан зохион байгуулах журмын тухай хуулийг дагуулж өөрчилж байгаа. Энэ хүрээнд бид жагсаал хийхдээ заавал зөвшөөрөл авах тухай асуудал ярихгүй. Үндсэн хууль, Иргэний болон улс төрийн эрхийн пакт, түгээмэл тунхаглалд заасан эрхээ эдэлж, жагсаж цуглах гэж байгаа иргэд зөвхөн жагсаал цуглаан байгуулах гэж байгаа талаар холбогдох нутаг дэвсгэрийнхээ нэгжид л 24 цагийн өмнө нь мэдээлэх үүрэгтэй. Түүнийг нь нөгөө байгууллага бүртгэж авах үүрэгтэй. Харин жагсахынхаа өмнө аль нэг Засаг захиргаанаас зөвшөөрөл авах шаардлагагүй болно. 

Дөрөвт, 2015 оны Эрүүгийн болон Зөрчлийн хуульд худал мэдээлэл тараах гэдэг үг оруулчихсан юм. Гүтгэлэг, худал мэдээлэл тараах хоёрын хооронд нэлээд зай байгаа.Эрүүгийн хуульд оруулах өөрчлөлтийн хүрээнд үүнийг нэгтгэж тодорхойлно. Хоёрт, үүрэн холбооны компаниуд гар утасны дугаар олгохдоо заавал нэр, хаягтай хүнд олгож, тролл хаягуудыг устгахаар хуульчилж өгнө Одоо журам л хэрэгжиж байгаа болохоор хэрэгжихгүй байна. Одоо 5, 10 мянган төгрөгөөр нэг дугаар аваад датаг нь ашиглаж цахим орчинд нэр хаяг нь мэдэхгүйгээр хуурамч мэдээ үүсгэдэг компани маягийн зүйл ажиллаад байгаа. Үүнийг таслан зогсоох чиглэлээр ажиллаж байна. Мөн бид Европын холбоонд нэвтэрсэн нийгмийн сүлжээнд хүний эрхийг хангах чиглэлийн хууль тогтоомжийн төслийг боловсруулаад явж байгаа. Энэ хүрээнд нэлээд асуудал цэгцэрнэ. Герман улс гэхэд нийгмийн сүлжээнд худал мэдээлэл тараавал маш өндөр торгууль тавьж, нийгмийн сүлжээний компаниудыг үүрэгжүүлдэг. Тухайн улсын иргэний эрх ашгийг хохироосон мэдээлэл нийгмийн сүлжээнд тархсан тохиолдол тухайн нийгмийн сүлжээ нь өргөдөл гомдлыг тухай бүрт нь барагдуулах үүрэг хүлээдэг. Үүргээ биелээгүй тохиолдол олон сая еврогийн торгууль ногдуулдаг. Дээр нь тухайн улсад төлөөлөгчийн газраа байгуулж ажиллах үүргийг хүлээлгэдэг. Бид яг энэ загварын дагуу ажиллаж байгаа. Түүнээс биш фэйсбүүкийн нэр хаягийг бүгдийг нь албан ёсны болгох боломжгүй. 

ОУВС Монгол улсын эдийн засгийг эрсдэлтэй гэж үнэлэв

/in , , , , , /by

Олон улсын валютын сан (ОУВС)-гийн ажлын хэсэг өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 28-наас өнөөдөр (2022.05.04)-ийг хүртэл манай улсад ажилласан. Улмаар Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийн өнөөгийн байдалд дүн шинжилгээ хийж, дунд хугацааны төлөв байдлыг тодорхойлох зорилгоор холбогдох байгуулагуудтай уулзалт хийсэн байна.

Тодруулбал, Сангийн яам, Монголбанк, УУХҮЯ, ХНХЯ, СЗХ, Хадгаламжийн даатгалын корпораци, Монгол Улсын Хөгжлийн банк, “Эрдэнэс Монгол” зэрэг төрийн болон төрийн өмчит байгууллагуудаас гадна “Рио Тинто”, Хаан банк зэрэг хувийн секторын төлөөллүүдтэй уулзжээ.

ОУВС-гийн Ажлын хэсгийн ахлагч Ангана Банержи “Монгол Улсад эдийн засагт тулгарч болохуйц байсан эрсдэлүүд бодитоор нүүрлэж эхэллээ. Олон улсад өрнөсөн байгаа шок Монгол Улсад нөлөөлж байна. Үүнээс үүдэлтэйгээр Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлтийг 7 хувьтай байна гэж байсан бол одоо 1%-тай болгож бууруулж байгаа. Инфляцын хувьд өндөр хэвээр байхаар байна. Энэ нь олон улсын түвшинд явагдаж байгаа үнийн хөөрөгдлөөс үүдэлтэй. Өмнө нь тооцоолж байсан эрсдэлүүдээс гадна огт тооцоолоогүй эрсдэл гарсан нь Украины дайны асуудал.

Сайн мэдээ гэвэл Монгол Улсад цар тахлын асуудлаа сайн шийдвэрлэж чадсан байна.

  1. Засгийн газрын зүгээс эрт арга хэмжээ авсан
  2. Ард иргэдийн хувьд төрөөс явуулсан арга хэмжээтэйгээ зохицож вакциндаа сайн хамрагдсан нь гол нөлөө үзүүлжээ.

Бидний хувьд энэ жил Орос-Украины дайн намжина, БНХАУ-д явагдаж буй КОВД-19-той холбоотой бодлого өөрчлөгдөнө гэдэгт итгэлтэй байж чадахгүй. Нөхцөл байдал яаж ч эргэсэн дараа жил Монгол Улсад амаргүй жил байх нь тодорхой байсан. Учир нь томоохон хэмжээний өр төлбөрүүдийг 2023 онд төлнө.

Монголбанк болон Засгийн газартай энэ хүндрэлтэй нөхцөл байдалд ямар байдалд ажиллах нь тохиромжтой тухай ярилцлаа.

Одоо иргэдэд хамгийн том ачаа болж байгаа зүйл бол өндөр инфляцын түвшин. Олон улсад ажилласан туршлагаас харахад инфляц явагдахад ядуу иргэд хамгийн их өртдөг. Бид төр засгийн төлөөллүүдтэй уулзахдаа инфляцыг барихын тулд төрөөс үзүүлж буй дэмжлэгүүдээ зорилтот бүлгүүдэд чиглүүлэх хэрэгтэйг хэлсэн. Бараа бүтээгдэхүүний эрэлт буурвал инфляц саарна. Иргэнд илүү их дэмжлэг мөнгө өгөх тусам дотоодын зах зээл дээр байгаа бараа бүтээгдэхүүний эрэлтийг нэмэгдүүлнэ. Нөгөө талд гаднаас орж ирэх бараа хязгаарлагдмал хэвээр байгаа.

Иргэдэд тулгарч байгаа асуудлыг хөнгөвчлөхөөр Монгол Улсын Засгийн газрын зүгээс аливаа арга хэмжээг авахдаа консерватив байдлаар хандах хэрэгтэй

Ипотекийн зээл дээр гэхэд дөрөв дэх орон сууцаа авч байгаа иргэнд бус анх удаа орон сууц авч байгаа иргэнд дэмжлэг очдог байх ёстой. Энэ бүх асуудлыг Засгийн газар болон иргэд хамтарч ажилласны үндсэн дээр давж гарч чадна” гэв. 

Монгол Улсын Засгийн газрын зүгээс ямар нэгэн байдлаар ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдах хэмжээнд байхгүй, одоогийн байдлаар энэ талаарх хүсэлт ирүүлээгүй. Гадаад өр төлбөр өндөр байгаа ч тогтворгүй байдалд хүрсэн гэсэн үг биш гэдгийг тодотгов.

Тавдугаар сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн Цахим засаглалын багц хуулиуд ба ОНЦЛОХ зохицуулалтууд

/in , , , , , /by

Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай, Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай, Кибер аюулгүй байдлын тухай, Цахим гарын үсгийн тухай зэрэг хуулиуд 2022 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрөөс буюу өнөөдрөөс хэрэгжиж эхэлж байна.

Хуулийн хэрэгжилтийг хангах хүрээнд Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамнаас Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, Сангийн яам, Хүний эрхийн үндэсний комисс, Тагнуулын ерөнхий газар, Зэвсэгт хүчний жанжин штаб, Үндэсний статистикийн хороо, Харилцаа холбооны зохицуулах хороо зэрэг төрийн байгууллага, их дээд сургуулийн эрдэмтэн судлаач нартай хамтран дээр дурдсан 4 хуульд батлуулахаар заасан журмуудын боловсруулалт дээр хамтран ажиллаж, Засгийн газраар батлуулах журмын төслүүдийг Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газарт хүргүүлэхэд бэлэн болоод байна.

Хуулиудын онцлох зохицуулалтыг товч дурдвал,

НИЙТИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ

Энэ хуулийн зорилго нь хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу иргэний мэдээлэл хайх, хүлээн авах эрхийг хангах, нийтийн мэдээллийн дэд бүтцийн эрх зүйн үндсийг тогтоох, төрийн үйл ажиллагааг цахим хэлбэрээр явуулах, нээлттэй, ил тод, шуурхай байлгах, төрийн үйл ажиллагаанд олон нийтийн хяналтыг бий болгоход оршино.

Тус хуулиар байгууллагын нууц гэх нэрийн дор иргэд, олон нийт, хэвлэл мэдээллийнхэнд өгдөггүй байсан мэдээлэл, тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн мэдээлэл, барилга байгууламжийн улсын комиссын дүгнэлт, худалдан авах ажиллагааны мэдээлэл, төрийн байгууллагын ажлын байрны сул орон тооны мэдээлэл зэрэг 5 төрлийн 68 мэдээллийг нээлттэй болголоо.

  • Түүнчлэн тус хуулиар цахим баримт бичгийг цаасан баримт бичигтэй адил хүчинтэй байхаар тогтоож, нотлох баримтын хэмжээнд үнэлэх зэрэг асуудлыг шийдвэрлэнэ.
  • Мэдээлэл хариуцагч мэдээллийг гуравдагч этгээдэд дамжуулсан бол мэдээллийн эзэнд энэ талаар хуульд заасан журмын дагуу мэдэгдэл хүргүүлнэ.

ХҮНИЙ ХУВИЙН МЭДЭЭЛЭЛ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ ХУУЛЬ

Энэ хуулиар хүний хувийн мэдээллийг цуглуулах, боловсруулах, ашиглах, аюулгүй байдлыг хангахтай холбогдсон харилцааг зохицуулж, мэдээлэл хариуцагч болох төрийн байгууллага, хүн, хуулийн этгээд нь хувь хүний мэдээлэл цуглуулж, боловсруулж, ашиглахдаа тухайн мэдээллийг хэрхэн, юунд ашиглах гэж байгаа зорилгыг мэдээллийн эзэнд мэдэгдэж, зөвшөөрөл авна.

Түүнчлэн мэдээллийн эзэн болон хүний хувийн мэдээллийг хариуцаж, хамгаалж байгаа этгээд хоорондын харилцааг зохицуулж, мэдээллийн эзний эрхийг баталгаажуулан Монгол Улсын Үндсэн хуулиар тогтоосон хувь хүний халдашгүй, чөлөөтэй байх эрхийг тогтоож, мэдээлэл хариуцагчийн хүлээх үүргийг тодруулж өгсөн.

  • Мөн хүний биеийн давхцахгүй өгөгдөл болох гарын хурууны хээг улсын бүртгэлийн байгууллага иргэний улсын бүртгэл хөтлөх, сонгогчийн бүртгэлийг хянах зорилгоор ашиглах, улсын хилээр нэвтэрч байгаа гадаадын иргэнийг таних, баталгаажуулах, хэрэг маргааныг хянан, шийдвэрлэх, УИХ-ын гишүүд цахим төхөөрөмж ашиглан санал хураалтад оролцохоос бусад тохиолдолд хориглоно.
  • Дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэгийн төхөөрөмжийг байршуулахад тавигдах шаардлага, хориглох, хяналт тавих зохицуулалтыг тусгасан. Тухайлбал, ариун цэврийн өрөө, хувцас солих өрөө, нийтийн үйлчилгээний газрын тусгай зориулалтын үйлчилгээний өрөө, караокены өрөө, зочид буудлын өрөө, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг үзүүлэх хэвтүүлэн эмчлэх өрөө зэрэгт дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэгийн төхөөрөмж байршуулахыг хориглоно.
  • Хүний хувийн мэдээллийг цуглуулж, боловсруулж, ашиглахтай холбоотой аливаа гомдол байвал Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, эсхүл Захиргааны ерөнхий хуульд заасны дагуу гомдол гаргах боломжтой байна.

ЦАХИМ ГАРЫН ҮСГИЙН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГА

Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн зорилго нь цахим орчинд хүн, хуулийн этгээд цахим гарын үсэг хэрэглэх, түүнд тавигдах эрх зүйн болон техникийн шаардлага, нийтийн түлхүүрийн дэд бүтцийн үйл ажиллагааны эрх зүйн үндсийг тогтооход оршино. Тус хуулиар:

  • Монгол Улсын 16 ба түүнээс дээш насны иргэдэд тоон гарын үсгийн гэрчилгээг үнэ төлбөргүй 5 жилийн хугацаатай Улсын бүртгэлийн байгууллагаас олгох ба тус байгууллагын нийслэл, дүүрэг, орон нутгийн бүх салбар, нэгж дээр биечлэн очиж авах боломжтой. Харин гадаадад байгаа Монгол Улсын иргэдийг дипломат төлөөлөгчийн газраар дамжуулан тоон гарын үсгийн гэрчилгээг авах боломжийг бүрдүүлнэ.
  • Тоон гарын үсгийн гэрчилгээг гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн Монгол Улсад оршин суух хугацаандаа авч ашиглах боломжтой.
  • Хуулийн этгээдэд олгох тоон гарын үсэг нь цахим тамга хэлбэртэй байна.

Тоон гарын үсгийг хэрэглээнд нэвтрүүлснээр цахим орчинд өөрийгөө таньж, баталгаажуулах, гэрээ хэлцлийг цахим хэлбэрээр байгуулах, “e-Mongolia” системд нэвтэрч, төрийн 650 гаруй үйлчилгээг цахимаар авах боломж бүрдэж байна.

КИБЕР АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ

Энэхүү хууль нь кибер аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотой төрийн байгууллага, хүн, хуулийн этгээдийн хооронд үүсэх харилцааг уялдуулан зохицуулах, зохион байгуулах, хяналтыг хэрэгжүүлэх харилцаанд үйлчилнэ.

Тус хуулиар үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тогтолцоонд нийцсэн Кибер аюулгүй байдлын зөвлөл ажиллах бөгөөд тус зөвлөлийг Монгол Улсын Ерөнхий сайд тэргүүлж, дэд даргаар нь Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайд, Тагнуулын ерөнхий газрын дарга нар ажиллана.

Мөн төрийн мэдээллийн нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон болон онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллагын кибер аюулгүй байдлыг үндэсний төв, харин иргэн, аж ахуй нэгж, хуулийн этгээдийн кибер аюулгүй байдлыг нийтийн төв тус тус хангаж ажиллана.

Харин зэвсэгт хүчний кибер командлал тайван цагт батлан хамгаалах салбарын хэмжээнд кибер аюулгүй байдлыг хэрхэн хангах талаар хуульд тусгажээ.

МАН-ын бүлэг хүүхдийн гэмтэл, хүчирхийлэлд анхаарана гэж мэдэгдлээ

/in , , /by

Нэгд, Засгийн газраас өргөн барьсан Зарим төрлийн төрийн хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг түр зогсоох тухай хуулийн төслийг хэлэлцсэн байна. Тус хуулийн төслөөр төрийн төлөвлөөт хяналт шалгалтыг 2024 оны 12 дугаар сарын 31-нийг дуустал түр зогсоохоор тусгасан юм. Бүлгийн хурлаар хуулийн төслийг хэлэлцэж, Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийг яаралтай өргөн барьж, тус хоёр хуулийн төслийг хамт хэлэлцэх хэрэгтэй гэж үзжээ.

Хоёрт, бүлгийн хурлаар хүүхдийн эрхийг хамгаалах асуудлаар мэдээлэл сонссон байна. Энэ талаарх мэдээллийг УИХ дахь хүчирхийллийн эсрэг лобби бүлгийн дарга Б.Баярсайхан мэдээлэл өглөө.

Тэрээр “Манай лобби бүлгийн хийсэн хамгийн гол ажил бол Хөдөлмөрийн хуулийн шинэчилсэн найруулгад чухал заалт оруулсан. Энэ нь тус хуулийн 43.3-т Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгж, байгууллага, ажил олгогч болгон хүүхэд хамгааллын бодлоготой байна гэж тусгасан. Энэ заалтыг хэрэгжүүлэхэд Монгол Улсын бүх байгууллага ажиллаж байна. Цар тахлын өмнө жилдээ 25 мянган хүүхэд гэмтэж бэртэж, хүчирхийлүүлдэг байсан. Энэ тоо цар тахлын хөл хорионы үед 35 мянга болж өссөн байна. Тиймээс нийгэмд тулгамдаж байгаа асуудалд дүгнэлт хийх цаг болсон” гэсэн юм.

Т.ДОРЖХАНД:ЦААШИД УИХ-ЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ОРОЛЦОХГҮЙ

/in , , , /by

УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд цаашид УИХ-ын үйл ажиллагаанд оролцохгүй гэдгээ мэдэгдлээ. Тэрбээр “Өнгөрсөн баасан гарагт УИХ хаалттай хуралдаж, Хөгжлийн банктай холбоотой гишүүдээ хамгаалж үлдлээ. Ийм УИХ-д хэн итгэх вэ. Хулгайтай холбогдсон гишүүдийн асуудлыг нууцаар хэлэлцэж, олонхоороо хамгаалан үлдэнэ гэдэг маш хариуцлагагүй үйлдэл. Иймээс цаашид УИХ-ын үйл ажиллагаанд оролцох боломжгүй гэдгээ албан ёсоор мэдэгдэж байна” гэлээ.

Түүнчлэн тэрбээр УИХ-ын танхим дотроос биш Сүхбаатарын талбайгаас тэмцлээ илэрхийлэхээ мэдэгдлээ. Үүнтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд пүрэв гарагт буюу тавдугаар сарын 5-ны өдөр 12:00 цагт Сүхбаатарын талбайд “Өөрсдөө өөрчил үгүй бол тар” гэдэг тайван жагсаалыг эхлүүлэх бөгөөд үүнд залуучуудыг мөн уриаллаа. Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулж, сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөх хүртэл тайван жагсаалаа үргэлжлүүлнэ гэлээ.

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Хаяши Ёшимасатай уулзлаа

/in , , , , , /by

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Монгол-Японы хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 50 жилийн ойг тохиолдуулан Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэгийн урилгаар манай улсад айлчилж байгаа Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Хаяши Ёшимасаг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтоосны түүхт 50 жилийн ойн хүрээнд манай улсад айлчилж буйд талархал илэрхийлээд цар тахлын амаргүй үед манай улсад нийт хүн амаа цаг алдалгүй вакцинжуулах, вакцины нөөц бүрдүүлэх зэрэг чиглэлээр Япон Улс шуурхай дэмжлэг үзүүлснийг онцлов.

Талууд Монгол, Японы найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааны 50 жилийн түүхийг дүгнэн ярилцаж, цаашид стратегийн түншлэлийн харилцааг улам бэхжүүлж, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн гүнзгийрүүлж, улмаар бүс нутгийн энх тайван, хөгжил цэцэглэлийн төлөө идэвхтэй хамтран ажиллахаар санал нэгдлээ. хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ хоёр орны хооронд дипломат харилцаа тогтоосны түүхт 50 жилийн ойн хүрээнд манай улсад айлчилж буйд талархал илэрхийлээд цар тахлын амаргүй үед манай улсад нийт хүн амаа цаг алдалгүй вакцинжуулах, вакцины нөөц бүрдүүлэх зэрэг чиглэлээр Япон Улс шуурхай дэмжлэг үзүүлснийг онцлов. 

Монгол, Японы харилцаа, хамтын ажиллагаа өнгөрсөн 50 жилийн хугацаанд хоёр талын хүрээнд төдийгүй олон улсын тавцанд эрчимтэй урагшлан хөгжиж, улс төр, эдийн засаг, соёл, боловсрол зэрэг бүхий л салбарт идэвхтэй хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэлээ.

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, Гадаад хэргийн сайд Хаяши Ёшимаса нар стратегийн түншлэлийн хүрээнд хоёр улсын найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааг шинэ агуулгаар баяжуулах, Монгол Улсын Засгийн газраас дэвшүүлсэн “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын хүрээнд эдийн засгийн тэргүүлэх салбаруудад хөрөнгө оруулалт татах, ноу-хау, өндөр технологийг нутагшуулах, Хөшигийн хөндийд байгуулах эдийн засгийн чөлөөт бүс, дагуул хотын төлөвлөлт, хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр хамтран ажиллах болон харилцан сонирхсон бусад асуудлаар санал солилцлоо.

Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Хаяши Ёшимаса хоёр улсын найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд дээд өндөр түвшний харилцан айлчлал чухал болохыг тэмдэглээд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ цар тахлын цаг үед Япон Улсад ажлын айлчлал хийж, “Токио-2021” Олимпын наадмын нээлтэд оролцож, эв санааны нэгдлээ илэрхийлсэнд онцгойлон талархал илэрхийллээ. 

Талууд Монгол, Японы найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааны 50 жилийн түүхийг дүгнэн ярилцаж, цаашид стратегийн түншлэлийн харилцааг улам бэхжүүлж, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн гүнзгийрүүлж, улмаар бүс нутгийн энх тайван, хөгжил цэцэглэлийн төлөө идэвхтэй хамтран ажиллахаар санал нэгдлээ.